Op de provinciale weg van Amsterdam naar Hilversum is het na de ochtendspits niet druk. In het hoofd van Casper heeft zich het nieuwsbericht genesteld over de fraude bij een waterbouwkundig bedrijf. Met enige moeite lukt het hem het gaspedaal onder controle te houden. Tijdens de begrafenis van hun moeder had hij voorgoed afscheid genomen van zijn halfbroer. Ongetwijfeld wordt deze fraude een van de onderwerpen in het nieuwsprogramma vanavond. Jammer dat hij juist vandaag het programma presenteert. Maar, geen reden zich ergens druk over te maken. Als directeur zal hij zeker niet zelf in de studio verschijnen. De lafaard.
Tijdens de redactievergadering van het actualiteitenprogramma op de televisie wil de eindredacteur aandacht besteden aan het corruptiegeval. Hij benadrukt dat ze deze affaire op een nette manier dienen te brengen. Geen onnodige olie op het vuur gooien. De afspraak is dat een collega van Casper contact opneemt met het bedrijf en een woordvoerder in de studio uitnodigt. Voorafgaand zal een korte film met historische beelden komen die door een redacteur wordt gemonteerd.
Achter zijn bureau denkt Casper na over de woorden van de chef. Het klonk bijna gecontroleerd kritisch. Zou hij in dat bedrijf soms vriendjes hebben? Aandelen? Of een opdracht gekregen vanuit de politiek? Mensen beschermen? Nederland is een groot dorp, je komt elkaar al snel ergens tegen. De behandeling van deze fraude zou ook een testcase kunnen zijn voor de toekomst. Deze vuile was lokaal inkapselen. Zorgen dat kijkers het nieuwsbericht snel weer vergeten: een storm in een glas water. Hoe zal het vragenlijstje van de eindredacteur er voor vanavond uitzien?
Niemand op de redactie weet dat zijn broer bij dat bedrijf werkt. Het is uitgesloten dat de directeur zelf besluit naar de studio te komen. Wel interessant om uit te zoeken of de eindredacteur connecties heeft met dat bedrijf. Hoewel …. onzin eigenlijk. Niet overal iets achter zoeken. Nadat hij de stoel een kwartslag gedraaid heeft kijkt hij naar collega’s achter hun beeldschermen. De meesten zijn getrouwd, hebben kinderen en een huis met een flinke hypotheek. Ze stemmen soepel in met wat de eindredacteur wil of nadrukkelijk voorstelt. Terwijl dat gedrag eigenlijk niet past bij een journalist. Als presentator is hij de enige die tegenwoordig kritische vragen stelt. Behalve dan deze ochtend.
Plotseling staat de regisseur naast hem die hem aankijkt met een glimlach. Op de dag van uitzending komt hij altijd op de redactie. Dit keer begint hij een verhaal te vertellen over de laatste technische ontwikkelingen, over de verbeterde automatische camera’s in de studio waardoor vanaf nu definitief de menselijke bediening verleden tijd is. Casper vraagt of dat consequenties voor hem heeft. ‘Het maakt voor jou niets uit. Er zijn alleen geen mensen meer in de studio.’ ‘Eenzaam avontuur.’ Ze kijken elkaar glimlachend aan.
Later die middag wanneer het tijd is om de tekst bij de film in te spreken loopt Casper naar de edit suite waar de redacteur nog monteert. Op een geschikt moment stoort hij en vraagt of de gast vanavond al bekend is. Voordat een antwoord komt rinkelt de telefoon. Aan de balie staat een man die hem wil spreken.
‘Hoe zeg je… Chris?’ Er gaat geen lampje branden. Maar ……. plotseling krijgt hij een vermoeden.
‘Jaja, ik kom direct!’
Chris! Dat is de naam van de boezemvriend van zijn broer. Zou hij….?
Dit kan geen toeval zijn. In de hal ziet hij de Chris van vroeger. Samen lopen ze naar buiten. Casper kiest voor zijn auto, een veilige plek. Binnen is het snikheet. Hij start de motor, de airco brengt verkoeling.
‘Je zult wel verbaasd zijn na zo’n lange tijd. En zo onverwacht.’
Deze plotselinge verschijning kan Casper niet plaatsen.
‘Fijn dat je meteen tijd hebt, want het is vlak voor een uitzending natuurlijk druk bij jullie. Aan jou, de presentator van de nieuwsshow vanavond wil ik iets vragen.’
‘Ga je gang.’
‘Overigens is dit een eigen initiatief. Geen opdracht, mocht je dat soms denken.’
Chris vertelt uitgebreid over een moeilijke periode in het leven van zijn vriend.
‘Je vraag …..?’
‘Wil je vanavond daarmee rekening houden?!’
Het hart van Casper begint sneller te kloppen. Hoezo rekening houden? Chris vervolgt:
‘Het verwoest zijn leven wanneer hij niet goed uit dat interview komt…’
Even is Casper in de war en draait zijn hoofd naar buiten. Waar heeft die man het over? En hoe komt hij erbij dat grote broer vanavond zelf in de studio zit? Zijn hart begint nog sneller kloppen. Hij zal niet … nee…. hoewel, als het zeker is dat zijn jonge broertje het gesprek voert….. dan heeft hij optimale controle over het interview vanuit het patroon van vroeger.
‘Onzin van mij om te komen, je weet net zo goed als ik dat hij als oudere broer jou altijd de baas is. De sterkere zo je wilt, die wint. Wees verstandig Casper, denk aan je toekomst.’
Het portier slaat dicht. Direct slaat hij met beide handen op het stuur. Zojuist is hij eenvoudig in een zorgvuldig opgezette val getrapt.
Het inspreken van de tekst bij de film gebeurt vanuit de spreekcel. Gespannen wacht hij tot de film verschijnt op de monitor en wacht op de editor die hem een teken geeft. Lastig op dit moment de concentratie op te brengen. Het moet mogelijk zijn iets te bedenken om vanavond niet weer automatisch in dat slaafse patroon van vroeger te tuimelen. Dat mag niet gebeuren in het geval slimme broer besluit zelf te komen. . Wanneer zijn werk erop zit ziet hij door de ruit de redacteur afscheid nemen waarna de technicus de apparatuur uitzet. Vanavond schakelt deze man. Ineens herinnert hij zich het gesprek met de regisseur.
‘Is het mogelijk dat niemand, maar dan ook echt niemand ziet wat er tijdens het interview op de desk gebeurt?’
De editor kijkt hem verbaasd aan.
‘Hoezo?’
‘Laat ik het anders zeggen. Gewoon, zeg maar een minuut alleen maar close ups?’
‘Dat weet je Casper. De afspraak is dat ik altijd close ups reserveer voor belangrijke vragen en antwoorden.’
‘Ja natuurlijk. Sorry nee, mijn vraag is …… natuurlijk.’
‘Vooraf kunnen we wel iets afspreken. Het beste is dat kort te sluiten met de eindredacteur.’
‘Ja ja.’
Terug op de redactie loopt Casper langs de eindredacteur en vraagt of het inmiddels bekend is wie van het bedrijf in de studio komt. De naam die hij hoort is geen verrassing meer.
‘Oh’, reageert hij verbaasd, ‘is die directeur nog niet gearresteerd?’
De eindredacteur kijkt verbaasd op.
‘Grapje. Het filmitem is af.’ Het idee voor een actie zorgt nu al voor ontspanning merkt hij.
Op weg naar huis drukt Casper opnieuw flink het gaspedaal in. Het volledige team voor de uitzending is gewend met elkaar te eten en het valt zeker op wanneer hij ontbreekt.
Thuis haalt hij uit de kast een doos tevoorschijn met foto’s uit het verleden en stort die uit op de tafel. Hij schuift, graait, zoekt en na verloop van tijd ontdekt hij met een glimlach een oude zwart wit foto met het beeldvullend gezicht van zijn broer in het formaat van een wat grotere pasfoto. Het gezicht kijkt hem aan.
Een half uur voor de uitzending loopt Casper de kantine in. Aan een tafeltje, achter een kop koffie ziet hij de directeur zitten. Ze kijken elkaar een moment aan. Hij ziet de bekende grijns van vroeger weer. Met een draaiboek in de hand fluistert Casper aan zijn tafel:
‘We zien elkaar vanavond voor de eerste keer. O.k.?’
‘Oh. Ja. Dat is verstandig, ja ja.’
Achter de spiegel bij de make-up neemt hij in gedachten de afspraak met de editor nog een keer door. De man deed niet moeilijk over het omzeilen van de eindredacteur. Plotseling loopt de regisseur de ruimte binnen en wijst in de spiegel op zijn colbert.
‘Trek iets donkerders aan alsjeblieft Casper, in beeld contrasteer je niet voldoende met je gast.’
Het fraude onderwerp is als laatste gepland. Het interview zal de uitzending afsluiten. Zwijgend kijken ze naar de beelden op de monitor. Daarna stelt Casper de vragen van de eindredacteur. Precies volgens zijn verwachting rollen de antwoorden glad over tafel. Hij knikt zoals gewoonlijk en houdt intussen de studioklok in de gaten. Zodra de afgesproken tijd met de editor aanbreekt volgt de uitvoering van zijn plan.
‘Voelt u zich schuldig?’
De directeur aarzelt, is duidelijk verrast. Casper haalt de pasfoto tevoorschijn en verscheurt hem terwijl hij de vraag herhaalt. De snippers propt hij in de linker vuist. Daarna brengt hij de handen samen, wrijft en opent ze weer. De snippers zijn verdwenen.
De gast draait met kleine onderbrekingen om de vraag heen.
‘Niet schuldig!?……’, vraagt hij voor de derde keer.
In zijn oor krijgt Casper op een dwingende manier te horen zich aan de vragenlijst te houden. De directeur kucht, zegt vriendelijk:
‘We zijn allemaal schuldig. Zowel iemand die een ander misleidt als de ander die zich laat misleiden. Zowel leugenaars als goedgelovigen. Journalisten, directeuren. Van fouten leren wij. Of niet natuurlijk.’ Direct rondt Casper het gesprek af. Slotmuziek klinkt. Spots dimmen, het werklicht in de studio floept aan. Zonder iets te zeggen staat de gast op, drukt zich tegen hem aan en sist in zijn oor:
‘Kijk je zakken na. Je moet niet denken dat jij de enige bent die trucjes uithaalt’, waarna hij de eindredacteur tegemoet loopt. Het tweetal geeft elkaar de hand en verlaat de studioruimte. Alle zakken zijn leeg.
In de auto volgt een motorische ontlading. Niemand heeft iets gezien. Hoezo zakken nakijken? Hij, als directeur moest het laatste woord hebben. Restje van het oude patroon. Het is te hopen dat hij nu zijn hoofd pijnigt waar toch de snippers van de foto, oftewel zijn eigen hoofd zijn gebleven. Zou hij denken over het waarom van deze actie? Voor zover Casper zich kan herinneren heeft zijn broer nog nooit over hem nagedacht.
Thuis pakt hij de doos met foto’s, loopt naar de keuken en kiept hem om in de vuilnisbak. Het is tijd voor een grote schoonmaak. Uit een zijzak van het lichte colbert komt een envelop. Verbaasd scheurt hij hem open. Een foto valt eruit. Op zijn hand staart Casper geruime tijd naar zijn eigen gezicht in zwart wit. Voor de tweede keer in de keuken loopt hij naar de vuilnisbak. Hij houdt in, aarzelt.
De klap van de deksel doet hem schrikken.
Joop Brussee
31 mei 2020
uit: open
openvuist.com 