Wie herinnert zich niet uit zijn schooltijd een bepaald soort jongen in de klas die bij voorbeeld direct reageerde op het harde geluid van een scheet tijdens een stil moment? Hij kneep demonstratief zijn neus dicht en wees naar een klasgenoot in zijn buurt. Die schrok, zag vele ogen op zich gericht en kreeg prompt een kleur. De neusknijper genoot zichtbaar van alle aandacht. De leraar bracht de rust terug. Iedereen begreep meteen dat die jongen zelf de scheet had gelaten.
In die klas dacht niemand na over de toekomst van deze jongen, wanneer hij volwassen zou zijn. Misschien dat iemand zich het voorval later nog een keer herinnerde en dacht: wat zou er van hem geworden zijn? Ik herinner mij dat zo’n jongen op school en erbuiten altijd een paar jongens om zich heen had. Ze hielden hem in de gaten en zorgden ervoor dat iedereen op veilige afstand van hem bleef, altijd deed wat hij wilde. Je hoopte hem in je leven nooit tegen te komen. Misschien hield hij zich wel bezig met drugs en maffia praktijken.
Het is goed mogelijk dat die jongen of een vergelijkbare figuur in een beroep belandde waarin hij ongestraft door kon gaan met het aanwijzen van anderen terwijl hij zelf schuld had. Blijvend wilde hij genieten van dat gevoel dat hij in de klas kreeg. Een agent, een politicus, een verslaggever, een bedrijfsleider, noem maar op. Want waarom zou hij dat gedrag later niet voortzetten? Al jong genoot hij van macht en zijn bewust gestuurde aandacht. Compleet, met rugdekking! In die schooljaren kon hij naar hartelust zijn acties ontwikkelen en vervolmaken.
Zo’n aanwijzer kan natuurlijk ook je buurman zijn die de politie graag de weg naar jouw woning wijst. Of een vertegenwoordiger van een instantie, een bedrijf of iemand van de overheid. Het kan ook zijn dat in de toekomst een wereldregering tot stand komt en dat die man een keer in het openbaar een scheet laat en jou aanwijst. De vinger gaat naar jou als overtreder. Dat kan niet! Ben je gek geworden om zoveel Co2 de wereld in te knallen! Dat moet direct doorgegeven worden. Aftrek van punten op je credit- code kaart of chip onder je huid. Reizen en dit jaar op vakantie? Vergeet het maar!
In de klas reageerde bijna iedereen op de neusknijper. Die grijnsde triomfantelijk, terwijl het slachtoffer zich geen raad wist. Niemand durfde zijn mond open te doen. Uit angst. De jongen met het rode gezicht werd gedwongen die valse beschuldiging in te slikken. Hulp van de leraar die kort van zijn tafel opkeek kreeg hij niet. De man suste alleen het lichte tumult. Tijdens het rondkijken ontweek hij de blik van de aanjager, zag misschien in een flits het gezicht van de vader van die jongen voor zich: toevallig de voorzitter van het schoolbestuur.
Vervang het woord scheet door een ander woord naar keuze. De vinger wijst naar jou, naar u, naar jullie: schuldig! Ook al heeft niemand iets gedaan of heeft iemand geen idee waarvoor die beschuldigen gedaan worden. Een vinger komt vanuit verrotting en wijst: jij bent schuldig, het is uw schuld! Rond het rode hoofd in de klas werd gezwegen. Gegniffeld. Angst was overal voelbaar. Iedereen keek een andere kant op. Hoeveel mensen zouden in de gaten hebben dat ze vals beschuldigd worden in een wereld waar omkeringen dagelijkse kost zijn? Waaraan iedereen inmiddels gewend lijkt te zijn.
Joop Brussee
25 februari 2022
vuist
openvuist.com 