Het streelt je ego wanneer je gevraagd wordt. Zoals bij een acteerstudio waar de directeur mij kent. Het geven van lessen met gepassioneerde studenten is spannend. In iedere les gebeurt wel iets bijzonders. Zeker door toename van studenten uit andere culturen. Zoals een meisje dat ineens in een les een medestudent begint te filmen tijdens het uitvoeren van een opdracht. Ik grijp onmiddellijk in.
Op een dag krijg ik een nieuwe groep die bij andere docenten al lessen heeft gevolgd. Ik zie bij het afwerken van de lijst met namen dat een jongen ontbreekt. Hij komt altijd te laat, zegt iemand. Vreemd. Van collega’s heb ik niets doorgekregen, terwijl we in ons team hebben afgesproken dat te laat komen als een doodzonde zal worden beschouwd. In zo’n geval moet de persoon in kwestie tot de pauze in de kantine wachten. Ons argument is dat op de filmset te laat komen zo’n beetje het ondertekenen van je doodvonnis is. Als beginneling kom je zeker nooit te laat.
Tijdens mijn introductie gaat na ongeveer 10 minuten de deur open en een jongen, duidelijk uit een andere cultuur loopt op zijn gemak de klas in. Direct schud ik het hoofd, maak een beweging met mijn hand. Ik zeg hardop dat hij in de kantine kan wachten tot de pauze. Maar alsof ik lucht ben loopt hij rustig verder, pakt een stoel en schuift aan bij de groep. Dit gedrag is volkomen nieuw voor mij. Verbijsterd herhaal ik nadrukkelijk mijn verzoek. Hij schudt losjes zijn hoofd en zegt dat hij voor deze opleiding betaald heeft.
Het dringt op dat moment tot mij door dat niet alleen cultuurverschil voortaan een rol speelt, maar ook geld. Zoals op veel scholen en universiteiten. Aan de ene kant een uitstekende ontwikkeling: je wordt als docent gedongen kwaliteit te leveren. Aan de andere kant en zeker in het kunstonderwijs is het maar de vraag tot hoever je eisen kunt stellen wanneer de student zegt voor elke seconde vooraf betaald te hebben. Het toelatingsbeleid voor een opleiding die het zonder subsidie moet doen is lastig. De laatste tijd wordt het als docent steeds lastiger. Hoe om te gaan met minder kwaliteit in een groep door het inkomsten management met als gevolg een daling van het niveau?
Tijdens de start van een nieuwe opleiding merk ik dat een deelnemer uit een andere cultuur niet alleen forse problemen heeft met de communicatie maar ook in mijn ogen absoluut niet voldoende kwaliteit meebrengt om in dit vakgebied een plaats te vinden. Ik ben gewend bij de introductie aan elke student te vragen: waarom wil je acteren? Die bewuste jongen vertelt dat hij deze cursus aangeboden heeft gekregen als immigrant. Ik leg uit dat wanneer je acteur wilt worden je in de eerste plaats de kunst dient en niet jezelf of een publiek. Daarmee geef ik aan van waaruit ik mijn lessen geef. Het is onduidelijk of hij dit snapt.
Een week later komt deze jongen enthousiast voor aanvang van de les naar mij toe. Hij vertelt auditie te hebben gedaan voor een film. Ik ben verrast. Het is niet de bedoeling zo snel al het geleerde in praktijk te brengen. Een vak leren kost tijd. Zoiets mag je vooral niet onderschatten. Het kan daarbij een verkeerde invloed hebben op het vervolg van de lessen zoals ik eerder had uitgelegd. Omdat het in dit geval waarschijnlijk gaat om figuratie gaat reageer ik met een glimlach. Zonder verdere reactie af te wachten vervolgt hij opgetogen: En ik ben aangenomen! De les heeft dus al direct iets opgeleverd.
Prettig is dat in de les zijn enthousiasme stukken groter is dan de vorige keer. In een pauze krijg ik meer van hem te horen. Ja, zegt hij, ze vroegen mij net als jij deed waarom ik wilde acteren. Ik knik. Dat is altijd de gebruikelijke vraag, niets bijzonders, zeker wanneer iemand een beginneling is. Ik heb toen gezegd dat ik lessen volg en de kunst wil dienen zoals jij zei bij het begin de vorige keer. Dus bedankt nog.
Voor mij een nieuwe druppel. Wie past zich in de toekomst aan wie aan? Zal de inhoud van het woord kunst veranderen of straks zelfs helemaal verdwijnen? De laatste druppel valt nadat de directeur op een dag een vreemde opmerking maakt. Ze is flink aangeschoten en de laatste tijd nogal bezig met de positie van vrouwen in de toneelwereld. Waarom moet King Lear altijd een man zijn?
Joop Brussee
25 mei 2022
uit: hobbels
openvuist.com 